Gelecek Partisi'nden hukuk devrimi: Gelecek Adalet modeli
Gelecek Partisi'nden hukuk devrimi: Gelecek Adalet modeli
Gelecek Partisi Genel Başkanı Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu’nun, “İktidara geldiğimizde yargıda nasıl bir yapısal dönüşüme imza atacağımızı anlatacağız” cümlesiyle duyurduğu “Yargıda Yapısal Reform, Gelecek Adalet Modeli” bugün kamuoyu ile paylaşıldı.
Gelecek Partisi Genel Başkanı Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu ve partisinin adalet kurmayları tarafından tanıtılan model, “ Gelecek Partisi olarak ülkemizin adalet ilkesine dayalı, hukuk devleti anlayışı ile düzenlenmiş kapsamlı bir yapısal yargı reformuna ihtiyaç duyduğuna inanıyoruz. Uzun bir geçmişe dayanan yargı sorunlarının yüzeysel açılımlarla çözümü imkansızdır” ifadeleri ile anlatıldı.
Gelecek Adalet Modeli, “ Adalet ilkesinden hukuk devletine geçişi sağlayacak zihniyet devrimi, hukuk devletini yaşanır hale getirecek yapısal yargı reformu ve yargı işleyişini etkin kılacak süreçlerle ilgili eylem planı” olmak üzere üç temel üzerine kuruldu.
“Seçkin hukuk insanları, akademisyenler ve siyasetçilerden oluşan heyetimizin hazırladığı önerimizi, ülkemizin ufkunu açacak katkılar yapacağı inancıyla kamuoyumuzun takdirine sunuyoruz” takdimi ile açıklanan “Yargıda Yapısal Reform, Gelecek Adalet Modeli” çalışmasından bazı başlıklar şu şekilde:
STANDARTLARA UYMAYAN HUKUK FAKÜLTELERİ KAPATILACAK
YÖK bünyesinde hukuk fakülteleri için Adalet Bakanlığı, Türkiye Barolar Birliği (TBB) temsilcileri, Adalet Akademisi, Yargıtay, Danıştay ile öğretim üyelerinden oluşan bir akreditasyon birimi oluşturulacak. Yeni hukuk fakültesi açılmasına izin verilmeyecek, mevcut olanların başta akademik kadroları olmak üzere tüm altyapıları için zorunlu standartlar getirilerek, hukuk fakülteleri ve hukuk eğitimi yeniden yapılandırılacak. Belirlenen akademik kadro, bina, kütüphane, fiziki altyapı gibi standartları yerine getiremeyen ve verilecek uyum süresinde eksikliklerini gideremeyen hukuk fakültelerinin yeni öğrenci kabul etmeleri engellenecek, mevcut öğrencilerinin mezuniyetini müteakip kapatılacak. Faaliyetlerine devam edecek fakültelerin kontenjanları ihtiyaçlar doğrultusunda yeniden belirlenecek, yabancı hukuk fakültelerinden mezun olanlara denklik belgesi verilmesine üst düzey standartlar getirilecek. Müfredat düzenlenecek, hukuk eğitimi temel hukuk eğitimi ve akademik/mesleki eğitim olmak üzere iki aşamalı olarak düzenlenerek eğitim süresi 5 yıla çıkartılacak.
HAKİM, SAVCI, AVUKAT ALIMINDA MÜLAKAT KALDIRILACAK
Düzenlemelerin yapıldığı tarihten sonra hukuk fakültesini kazananlar için geçerli olmak üzere; hakim, savcı ve avukatlık yapmak isteyen herkes, yazılı ortak bir meslek sınavına alınacaktır. Bu sınavda başarılı olanlar, mülakata tabi tutulmaksızın hakim, savcı ve avukat yardımcısı olarak mesleğe başlatılacak. Meslek sınavında başarılı olup avukatlık yapmak isteyenler avukat yardımcısı olarak 3 yıl süre ile avukatların denetim ve sorumluluğunda ücreti karşılığında çalışacaklar, belirli işlerle sınırlı olarak kendi adlarına vekalet sorumluluğu üstlenecek, bu süre sonunda yapılacak yeterlik sınavında başarılı olanlar mesleklerine serbest avukat olarak devam edebilecekler. Yeni hakim ve savcı ihtiyacı, mesleğinde en az 5 yıllık kariyere sahip, hakim ve savcı yardımcısı, avukat ve avukat yardımcıları ile hukuk fakültesi mezunu adli kolluk uzmanı, mahkeme yazı işleri müdürü gibi meslek mensuplarının katılabileceği yazılı sınavı kazananlar arasından karşılanacak. Meslekte 5 yıllık kariyere sahip Hakim ve Savcı yardımcısı, adli kolluk uzmanı, mahkeme yazı işleri müdürü görevlerini yürüten ve yazılı sınavı kazananlar mülakata tabi tutulmaksızın hakim ve savcı olarak atanacak.
HAKİMLER VE SAVCILAR KURULU’NDA KÖKLÜ DEĞİŞİKLİK
Hakimler ve Savcılar Kurulu; Hakimler Yüksek Kurulu (HYK) ve Savcılar Kurulu (SK) olarak ayrı ayrı örgütlenecektir. HYK, nitelikli işlemleri yargısal denetime açık, şeffaf, hesap verebilir ve çoğulcu bir yaklaşım ile bağımsız bir Kurul olarak yapılandırılacak. Adliye teşkilatının dışında ve adli kolluğun başında olmak üzere Savcılar Kurulu (SK) kurulacak. Böylelikle soruşturma işlemlerinin denetimi ve gözetimi daha etkin hale getirilecek. Kurulun çoğulculuğunu sağlayacak faktörlerden biri üyelerin farklı kaynaklardan seçilmesidir. Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem önerimizin ruhuna uygun olarak Cumhurbaşkanının Kurula üye seçme, Adalet Bakanı ve Bakan Yardımcısının tabii üyelikleri yöntemlerine son verilecek. TBMM, Yargıtay, Danıştay ve TBB’nin kendi adaylarını doğrudan seçmesi ve seçici hiçbir organın kurulda çoğunluğu sağlayacak sayıda üye belirleyememesi, yargı bağımsızlığının teminatını ve çoğulculuğu sağlayacağı gibi Kurulun demokratik meşruiyetini de sağlam bir zemine oturtacak.
MAHKEME BAŞKANLIĞI SİSTEMİ GETİRİLECEK
Cumhuriyet Başsavcılıklarının adliye dışında örgütlenmesine eşzamanlı olarak Adalet Komisyonları, Mahkeme Başkanlığı sistemine dönüştürülecektir. Birden fazla Adli Yargı Adalet Komisyonu bulunan Ankara, İstanbul ve İzmir hariç olmak üzere her ilde tek bir Mahkeme Başkanlığı kurulacak. İl sınırları içindeki tüm ilk derece mahkeme ve hakimleri Mahkeme Başkanlığına bağlı olarak çalışacaklardır. Mahkeme Başkanlıkları yetki bölgesi içindeki adli ve idari hizmetlerin yasa ve amaca uygun olarak yürütülmesinden öncelikle sorumlu ve yetkili olacak. Mahkeme Başkanlıkları, yerinden yönetim ilkeleri çerçevesinde hakimler hakkında geçici yetkilendirme, görevlendirme, izin, denetim ve gözetim görevlerini yerine getirecek, ihtiyaç duyulması halinde teftiş kurulundan soruşturma ve inceleme talep edebilecek, hakimlerin performanslarını, çevre ilişkilerini, mesleki gelişim ve yeterliliklerini takip ederek haklarında sicil fişi düzenleyebilecek ve yetki çevresinin bulunduğu İstinaf Başkanlığına ve HYK’ya bildirecek.
ADLİ KOLLUK TEŞKİLATI KURULACAK
Genel hukuk ve temel demokratik değerler, kriminoloji, ceza hukuku ve ceza soruşturması hususlarında iyi yetişmiş, birikimli ve Cumhuriyet Başsavcılığının denetim ve sorumluluğunda faaliyet yürütecek, hukuk fakültesi mezunlarından oluşan bir Adli Kolluk Teşkilatı kurularak soruşturmalar daha etkili, hukuka uygun yürütülecek, yargılama hızı ve kalitesi artırılacaktır.
AVUKAT, SAVCI İLE EŞİT HALE GETİRİLECEK
Savunmaya Anayasal güvence sağlanacak, yargılamada savunma ve iddia makamları eşit hale getirilecek. Avukatlık Kanunu ve Yargılama Usul Kanunları yeniden düzenlenerek ceza yargılamaları başta olmak üzere, savunma hakkının kısıtlanmasına veya engellenmesine olanak sağlayan soruşturmanın gizliliği gibi tüm düzenlemeler kısıtlanacak, avukatlık sıfat ve yetkileri güçlendirilecek. Özellikle soruşturma aşamasında, delillerin toplanılması ve sunulması başta olmak üzere avukatın taleplerine savcılık makamı kadar önem verilmesi sağlanacak. Avukatların talep ettikleri delil ve belgelerin geciktirilmeksizin verilmesi için mevcut yasal düzenlemeler güçlendirilecek, zorluk çıkaran kamu görevlileri hakkında hukuki ve idari müeyyideler getirilecek. Avukatlara yönelik dışlayıcı ve ötekileştirici davranışlar yargı mensuplarına yapılmış bir saldırı olarak kabul edilecek, etkili bir şekilde cezalandırılacak.
HAKİM BAĞIMSIZLIĞI VE TEMİNATI GÜÇLENDİRİLECEK
Yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığını temin edecek, hakimin mesleki dokunulmazlığı ve coğrafi teminatlarını sağlayacak tüm düzenlemeler acilen yapılacaktır. HSK’nın hakimler hakkında karar verirken kullandığı sübjektif takdir yetkileri ortadan derhal kaldırılacak, yeniden oluşturacağımız HYK, sadece objektif kriterlere uygun olarak karar verebilecek ve işlemlerine karşı itiraz ve yargı yolu denetimleri getirilecek. Başta siyasi baskılar olmak üzere baktıkları dava ve işlerle ilgili olarak hakimlere yönelik her türlü toplumsal ve sosyal medya ortamlarından kaynaklanan etkileme teşebbüsleri kesin bir şekilde önlenecek, HYK; yargı bağımsızlığına sahip çıkan, hakimlik teminatlarını koruyan, yargılamanın hiçbir dış etki ve yönlendirme olmaksızın adil bir şekilde yapılmasını sağlayan gerçek bağımsız bir kurul olarak görev yapacaktır.
DAVALAR HIZLI VE ADİL BİR ŞEKİLDE SONUÇLANACAK
Usul yasaları basitleştirilerek davaların tek celsede bitirilmesi ideali çerçevesinde düzenlemeler yapılacak. Bir uyuşmazlığı başından itibaren ele alan hâkimin karar safhasında görev yerinin değiştirilerek önceki safahatlar hakkında bilgisi olmayan hakimlerin atanması; yargılamaları yavaşlatan, adaletin tecellisini önleyen önemli faktörlerden biri olduğundan, coğrafi teminat tavizsiz şekilde uygulanacak. Yargılamasını yaptığı önemli davaları bitirmeyen hakimlerin tayin talepleri kısıtlanacak. CMK’nın yetki ve görev tanımı esas alınarak tabii hakim ilkesini ortadan kaldıran özel yetkili mahkeme uygulamalarına son verilecek, sulh ceza hakimliği kaldırılacak. Terör davalarının öncelikli olarak ceza hukukunun evrensel ilkelerine uygun şekilde yürütülmesi için gerekli
tedbirler alınacak. Cezalar belirlenirken ve infaz edilirken veya af benzeri düzenlemeler yapılırken devlete karşı işlenen suçlar gerekçesiyle yapılan ayrımcı uygulamalar ve düzenlemeler ortadan kaldırılacak. Halen tutuklu olduğu halde davası istinaf veya temyiz sürecinde beklemekte olan veya infaz aşamasında, denetimli serbestlik süresini doldurmuş olan sanıkların tahliyesi, hiçbir müracaata gerek ve gecikmeye neden olmaksızın derhal sağlanacak. Tutuklama kararları etkin bir şekilde denetlenecek. Hukuk devleti anlayışı ile bağdaşmayan bir uygulama olan ve fiili olarak 3-4 ayı bulan adli tatil kaldırılacak. Mahkemelere gelen iş yükü azaltılacak, arabuluculuk ve uzlaştırmacılık geliştirilecek. Adli himaye sigortası hayata geçirilecek. Temyiz inceleme süreleri kısaltılacak. Bireysel başvuru yolları sadeleştirilecek ve etkinliği artırılacak. İcra ve iflas kanunu yenilenecek, icra daireleri yeniden yapılandırılacak.
Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.