Kadroya Geçen İşçiler, Asgari Ücretin % Fazlası Zam Almaya Devam Edecek mi?

Kadroya geçen işçilerin Ocak zammı nasıl hesaplanacak? Yüzde 4 zam, yeni asgari ücret üzerinden mi hesaplanacak? Taşerondan kadroya geçen sürekli işçiler, asgari ücretin % fazlası zam almaya devam edecekler mi?

Yeni yıl yaklaştıkça, taşerondan kadroya geçen işçilerin maaş zammına ilişkin beklentisi artıyor. En çok merak edilen hususların başında, ücretleri alt işveren döneminde “asgari ücretin % fazlası” şeklinde belirlenen işçiler için bu uygulamanın devam edip etmeyeceği geliyor. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından 15 Ağustos 2017 tarihinde “Alt İşveren İşçilerinin Toplu İş Sözleşmesi Zamlarının Uygulanması Hakkında Duyuru” başlığı ile yapılan açıklamada, “İhale sözleşmesine göre asgari ücretin % fazlası olarak istihdam edilen işçilerin ücretlerinin TİS artışlarının da yukarıda belirtilen şekilde hesaplanması gerekmektedir” ifadeleri yer almıştı. Bahse konu duyuru şu şekildedir; ALT İŞVEREN İŞÇİLERİNİN TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ ZAMLARININ UYGULANMASI HAKKINDA DUYURU Bakanlığımıza son zamanlarda çeşitli yollardan yapılan başvurulardan, kamuda hizmet alım sözleşmesi ile faaliyet gösteren alt işveren işyerlerinde çalışan işçilerin toplu iş sözleşmelerindeki ücret zamlarının nasıl uygulanacağı konusunda tereddüt oluştuğu anlaşılmaktadır. 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu uyarınca ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca ihale edilen personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında alt işveren işçilerinin ücret ve sosyal haklarında, toplu iş sözleşmesine bağlı olarak meydana gelecek artış sebebiyle oluşacak artışların kamu kurum ve kuruluşlarınca fiyat farkı olarak alt işverene ödeneceği hüküm altına alınmıştır. Kamu ihalelerinden kaynaklanan toplu iş sözleşmeleri Yüksek Hakem Kurulu’nca genellikle standart olarak bağıtlanmaktadır. Yürürlük süresi 2017 yılı olan sözleşmeler için; işçilerin almakta oldukları çıplak ücretlerine birinci altı ay için %4, ikinci altı ay için %4 oranında zam yapılmaktadır.  Asgari ücret alan bir işçi için Örnek Hesaplama 1. Altı ay (% 4 artış) Asgari Ücret (brüt)   : 1.777,50TL/ay/30=59,25TL/gün) %4 toplu iş sözleşmesi zammı uygulanması : (59,25×4/100=2,37 +59,25 = 61,62TL/gün) 2. Altı ay (% 4 artış) İşçinin 30.06.2017 tarihli ücretine (61,62 TL/gün) ilave %4 oranında zam eklenerek elde edilen rakam 01.07.2017 tarihinden itibaren ödenir.  (61,62TLx4/100) = 2,46TL+61,62TL=64,08TL/gün olacaktır. (*) İhale sözleşmesine göre asgari ücretin % fazlası olarak istihdam edilen işçilerin ücretlerinin TİS artışlarının da yukarıda belirtilen şekilde hesaplanması gerekmektedir. Tüm ilgililere duyurulur.” Dolayısıyla Bakanlığın bu duyurusu çerçevesinde işlem yapılacak olursa; taşerondan kadroya geçen işçilerin, asgari ücretin % fazlası zam almaya devam etmeleri gerektiği değerlendirilmektedir. Ancak duyurunun taşeron sisteminin devam ettiği eski bir döneme ait olması, yani “hizmet alım sözleşmesi ile faaliyet gösteren alt işveren işyerlerine” yönelik olması, Nisan-2018 den sonra da, sürekli işçiler açısından uygulanıp uygulanamayacağı sorusunu gündeme getirmiştir. YÜZDE 4 ZAM, YENİ ASGARİ ÜCRET ÜZERİNDEN Mİ VERİLECEK? Öte yandan 12 Nisan 2018 tarihinde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından, Yüksek Hakem Kurulu kararlarına dayanılarak yayınlanan ve kadroya geçen işçilerin mali ve sosyal haklarının tespit edildiği Toplu İş Sözleşmesi hükümlerinde, işçilerin ücret zammına ilişkin olarak şu hükümlere yer verilmiştir: Ücret Zammı: 01.2018- 30.06.2018 tarihleri arası ücret zammı: İşçilerin 01.01.2018 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine aynı tarihten itibaren %4(yüzde dört) oranında zam yapılmıştır. Ancak bu dönemde verilmiş bir ücret zammı varsa %4(yüzde dört)’ten mahsup edilir. 07.2018-31.12.2018 tarihleri arası ücret zammı: İşçilerin 30.06.2018 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine 01.07.2018 tarihinden itibaren %4(yüzde dört) oranında zam yapılmıştır. 01.2019-30.06.2019 tarihleri arası ücret zammı: İşçilerin 01.01.2019 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine aynı tarihten itibaren %4(yüzde dört) oranında zam yapılmıştır. 07.2019-31.12.2019 tarihleri arası ücret zammı: İşçilerin 30.06.2019 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine 01.07.2019 tarihinden itibaren %4(yüzde dört) oranında zam yapılmıştır. 01.2020-30.06.2020 tarihleri arası ücret zammı: İşçilerin 01.01.2020 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine aynı tarihten itibaren %4(yüzde dört) oranında zam yapılmıştır. Görüldüğü gibi işçilerin Temmuz ayı zamlarında 30 Haziran’daki çıplak ücreti dikkate alınırken, yıl başındaki ücret zamlarında 1 Ocak’ta (Dikkat! 31 Aralık değil) aldıkları çıplak ücretin esas alınacağı belirtilmiştir. Güncel asgari ücretin her yıl 01 Ocak tarihinden itibaren geçerli olduğu göz önüne alınırsa, 1 Ocak’taki çıplak ücret yeni asgari ücret artışından sonra oluşan zamlı ücreti ifade etmektedir. KADROYA GEÇEN İŞÇİLERİN OCAK ZAMMI NASIL HESAPLANACAK?  Yüksek Hakem Kurulu (YHK) tarafından toplu iş sözleşmelerinin “ücret zamlarına” ilişkin yukarıdaki ibaresi (yani yılbaşında uygulanacak zamların 31 Aralık tarihinde değil de 01 Ocak tarihinde alınan çıplak ücrete uygulanacağı) 2014 yılından beri değiştirilmeden uygulanmıştır. 2014-2017 yılları arasındaki sadece kamudaki taşeron şirketlere yönelik 5.000’den fazla toplu iş sözleşmesi imzalandığı tahmin edilmektedir. Bu 5.000’den fazla toplu iş sözleşmesinin tamamında her yılın başında güncellenen asgari ücretin üzerine %4 zam, eğer işçi “yüzde fazlası” alıyorsa asgari ücretin yüzde fazlası üzerine %4 zam eklenerek ödemeler yapılmıştır. 2014 yılından bugüne kadar gelen ücret zammı uygulaması bu yöndedir ve YHK’nın “ücret zamlarına” ilişkin maddesinin tarih ibareleri değişmeden bugün için de geçerliliğini korumaktadır. Bu açıdan bakıldığında da ücret zamlarının eski uygulamalara bakılarak güncel asgari ücret üzerinden ödenmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Sonuç olarak; “Asgari Ücrete” veya “Asgari Ücretin Yüzde Fazlasına” göre ücret ödeme şekli “personele dayalı hizmet alımı ihaleleri” ile birlikte ortaya çıkmış ve yıllarca uygulanmıştır. Diğer kamu personellerinde (memur, sözleşmeli, eski tip sürekli işçi) asgari ücrete dayalı bir ücret zammı uygulanmadığı bilinmektedir. Buna karşın taşerondan kadroya geçen sürekli işçiler yıllarca asgari ücrete dayalı ücret zammı almışlardır. Kadroya geçişten sonraki ilk asgari ücret artışı da 01.01.2019 tarihinde olacaktır. Bu tarihte yapılacak zam uygulaması sonraki yıllar açısından da belirleyici olacaktır. Ekonomik koşullar nedeniyle zorluk çeken yüzbinlerce kamu işçisinin gözü 01.01.2019 tarihinde verilecek zamdadır.