Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu
Köşe Yazarı
Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu
 

İBNİ YUNUS 2

İbn-i Yunus, eserinde kendinden önce gelen astronomi alimlerinin ay ve güneş tutulmalarıyla ilgili yaptıkları hesaplamaları ve yıldızların hareketleriyle ilgili bilgileri ele alıp, mukayese etmiş, iyice tetkik ederek, kendi rasatlarıyla elde ettiği sonuçlarla karşılaştırmıştır. Böylece ayın hareketinin giderek değiştiğini ortaya koymuştur.   Burçlar dairesinin meylini, güneşin paralaksını (güneşin merkezinden dünyanın yarıçapını gören açı) itidal noktalarını (ilkbahar ve sonbahar noktaları) en doğru şekilde tespit etmiştir.  İbn-i Yunus’un gayesi, kendinden önce gelen alimlerin ortaya koyduğu bilgileri tashih edip, mükemmel bir hale getirmektir. Vardığı sonuçlar ve yaptığı hesaplamalar, günümüzdekilere çok yakın olup bu yüzden ilim tarihçileri onu Battani ve Ebü’l-Vefa Buzcani’den sonra, en büyük astronomi alimi olarak belirtmişlerdir. Dolayısı ile İbn Yûnus’un gerçekleştirip tanımladığı gözlemler, gezegenlerin birbirleri ve ekliptiğe en yakın noktada bulunan Aslan takım yıldızındaki Regulus yıldızı ile kavuşumlarıdır. Diğer önemli bir buluşu, güneş ve ay tutulmalarıyla ekinoksun belirlenmesi, ekliptiğin eğiminin ölçülmesi ve ayın en büyük enlemine dair ölçümler üzerine olmuştur. İbn-i Yunus Regulus yıldızının Aslan burcundaki konumunu 15° 55', sabit yıldızların hareketinin değerini ise 70 ¼ Fars yılında (365 gün) 1° doğru olarak tesbit etmiştir. Bu konuda hem Hipparkhos’a hem de kendi gözlemlerine dayandığı anlaşılmaktadır. İbn-i Yûnus, ömrünün büyük bir kısmını yıldızlar ve özellikle gezegenleri tetkik etmekle geçirmiş, on sekiz yıldızın gökküresindeki koordinat değerlerini bulmuştur. Onların hareket ve faaliyetleri üzerinde durmuş, yıldızların gözlenmesinde kullanılan ve görünüp kaybolma periyotlarının tespitine yardımcı olan rakkas, yâni sarkaç âletini keşfetti. Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu 20.02.2022    
Ekleme Tarihi: 13 Nisan 2022 - Çarşamba

İBNİ YUNUS 2

İbn-i Yunus, eserinde kendinden önce gelen astronomi alimlerinin ay ve güneş tutulmalarıyla ilgili yaptıkları hesaplamaları ve yıldızların hareketleriyle ilgili bilgileri ele alıp, mukayese etmiş, iyice tetkik ederek, kendi rasatlarıyla elde ettiği sonuçlarla karşılaştırmıştır. Böylece ayın hareketinin giderek değiştiğini ortaya koymuştur.
 
Burçlar dairesinin meylini, güneşin paralaksını (güneşin merkezinden dünyanın yarıçapını gören açı) itidal noktalarını (ilkbahar ve sonbahar noktaları) en doğru şekilde tespit etmiştir. 
İbn-i Yunus’un gayesi, kendinden önce gelen alimlerin ortaya koyduğu bilgileri tashih edip, mükemmel bir hale getirmektir. Vardığı sonuçlar ve yaptığı hesaplamalar, günümüzdekilere çok yakın olup bu yüzden ilim tarihçileri onu Battani ve Ebü’l-Vefa Buzcani’den sonra, en büyük astronomi alimi olarak belirtmişlerdir.
Dolayısı ile İbn Yûnus’un gerçekleştirip tanımladığı gözlemler, gezegenlerin birbirleri ve ekliptiğe en yakın noktada bulunan Aslan takım yıldızındaki Regulus yıldızı ile kavuşumlarıdır. Diğer önemli bir buluşu, güneş ve ay tutulmalarıyla ekinoksun belirlenmesi, ekliptiğin eğiminin ölçülmesi ve ayın en büyük enlemine dair ölçümler üzerine olmuştur.
İbn-i Yunus Regulus yıldızının Aslan burcundaki konumunu 15° 55', sabit yıldızların hareketinin değerini ise 70 ¼ Fars yılında (365 gün) 1° doğru olarak tesbit etmiştir. Bu konuda hem Hipparkhos’a hem de kendi gözlemlerine dayandığı anlaşılmaktadır.
İbn-i Yûnus, ömrünün büyük bir kısmını yıldızlar ve özellikle gezegenleri tetkik etmekle geçirmiş, on sekiz yıldızın gökküresindeki koordinat değerlerini bulmuştur. Onların hareket ve faaliyetleri üzerinde durmuş, yıldızların gözlenmesinde kullanılan ve görünüp kaybolma periyotlarının tespitine yardımcı olan rakkas, yâni sarkaç âletini keşfetti.
Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu
20.02.2022

 
 
Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve habergundemim.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

Diğer Yazıları

18
Kasım
06
Kasım
26
Ekim
15
Ekim
30
Eylül
22
Eylül
14
Eylül
04
Eylül
26
Ağustos
17
Ağustos
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.