Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu
Köşe Yazarı
Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu
 

EBU ABDULLAH MUHAMMED BİN CABİR BİN SİNAN ER-REKKİ ES-SABİ EL-BATTANİ (858, Harran- Battân 929, Bağdat- Samarra- Kasr el-Cis kazası)

Battani Türkiye'de bulunan Şanlıurfa ilinin Harran ilçesinde doğmuştur. Lakabı es-Sabi''dir ancak tam künyesi onun Müslüman olduğu göstermektedir. Batı’da Albetanius, Albategnus ya da Albategni olarak da anılmıştır.   Battânî’nin astro­nomi aletleri icat ve imal etmedeki becerisi yanında hayatının sonraki dönemleri hak­kında bilinenler oldukça sınırlıdır.   Astronomi çalışmaları Battânî’ye Harrânî nitelendirmeleri yanında Rakkî ismi de kullanılması sebebi, hayatının büyük kısmını ge­çirdiği ve ünlü rasatlarını (gözlem) Fırat’ın sol sahilindeki Rakka kentinde yapmış olmasıdır.   Battani zamanının en ünlü astronomlarından olup, astroloji ve matematik ile de meşgul olmuştur. Battani'nin astronomideki en çok bilinen başarılarından biri ve en önemlisi Güneş Yılını 365 gün, 5 saat, 46 dakika ve 24 saniye olarak ölçmüş olmasıdır.   O'nun en önemli çalışması olan “Kitâbu’z-Zij” ya da ayarlı astronomik tablolar, Plato Tibimitus (Barselona) tarafından 1116 yılında “De Motu Stellarum” olarak Latinceye çevrilen 57 bölümden oluşan “el-Zij es-Sabi” adlı eseri Avrupa astronomisinde büyük bir etki bırakmıştır.    Zij, biraz Hint etkisi görülen Batlamyus teorisi üzerine bina tesis edilmiştir. Bu eserin bir yeni baskısı 1645 yılında Bologna’da ortaya çıkmıştır. Plato'nun orijinal el yazısıyla yazdığı nüshası Vatikan’da ve Battani tarafından yazılmış bir el yazma tezi ise Escorial Libran’de(Madrid) astronomik kronoloji bölümünde muhafaza edilmektedir   Battani'nin “Zij” adlı bu çalışması, Kepler ve Brahe gibi Avrupalı astronomlar üzerinde büyük bir etki bırakmış, Nicolaus Zij’i üç defa Latinceye çevrilmiş, O'ndan yaklaşık 700 yıl önce yaşamış Battani ne yazdıysa eserlerinde onu tekrar etmiştir.   Ne yazık ki bizim gerçek yönleriyle tanıyamadığımız Battani’yi dünya bilim adamları tanımış, ününü kabul etmiş ve bilim dünyasına katkılarından dolayı hürmetini, saygısını göstermiş ve Ay'daki bir bölgeye Albategnius olarak Battani'nin ismini vermiştir. Battani, Suriye’de Rakka ve Şam’da çalışmalar yapmış, Batlamyus’un bazı yanlışlarını düzeltmiş ve yeni Güneş ve Ay tablolarında derlemiştir. Bu yönüyle de bilim dünyasında otoritesini kabul edilmiştir.    Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu 06.12.2021    
Ekleme Tarihi: 13 Nisan 2022 - Çarşamba

EBU ABDULLAH MUHAMMED BİN CABİR BİN SİNAN ER-REKKİ ES-SABİ EL-BATTANİ (858, Harran- Battân 929, Bağdat- Samarra- Kasr el-Cis kazası)

Battani Türkiye'de bulunan Şanlıurfa ilinin Harran ilçesinde doğmuştur. Lakabı es-Sabi''dir ancak tam künyesi onun Müslüman olduğu göstermektedir. Batı’da Albetanius, Albategnus ya da Albategni olarak da anılmıştır.
 
Battânî’nin astro­nomi aletleri icat ve imal etmedeki becerisi yanında hayatının sonraki dönemleri hak­kında bilinenler oldukça sınırlıdır.
 
Astronomi çalışmaları
Battânî’ye Harrânî nitelendirmeleri yanında Rakkî ismi de kullanılması sebebi, hayatının büyük kısmını ge­çirdiği ve ünlü rasatlarını (gözlem) Fırat’ın sol sahilindeki Rakka kentinde yapmış olmasıdır.
 
Battani zamanının en ünlü astronomlarından olup, astroloji ve matematik ile de meşgul olmuştur. Battani'nin astronomideki en çok bilinen başarılarından biri ve en önemlisi Güneş Yılını 365 gün, 5 saat, 46 dakika ve 24 saniye olarak ölçmüş olmasıdır.
 
O'nun en önemli çalışması olan “Kitâbu’z-Zij” ya da ayarlı astronomik tablolar, Plato Tibimitus (Barselona) tarafından 1116 yılında “De Motu Stellarum” olarak Latinceye çevrilen 57 bölümden oluşan “el-Zij es-Sabi” adlı eseri Avrupa astronomisinde büyük bir etki bırakmıştır. 
 
Zij, biraz Hint etkisi görülen Batlamyus teorisi üzerine bina tesis edilmiştir. Bu eserin bir yeni baskısı 1645 yılında Bologna’da ortaya çıkmıştır. Plato'nun orijinal el yazısıyla yazdığı nüshası Vatikan’da ve Battani tarafından yazılmış bir el yazma tezi ise Escorial Libran’de(Madrid) astronomik kronoloji bölümünde muhafaza edilmektedir
 
Battani'nin “Zij” adlı bu çalışması, Kepler ve Brahe gibi Avrupalı astronomlar üzerinde büyük bir etki bırakmış, Nicolaus Zij’i üç defa Latinceye çevrilmiş, O'ndan yaklaşık 700 yıl önce yaşamış Battani ne yazdıysa eserlerinde onu tekrar etmiştir.
 
Ne yazık ki bizim gerçek yönleriyle tanıyamadığımız Battani’yi dünya bilim adamları tanımış, ününü kabul etmiş ve bilim dünyasına katkılarından dolayı hürmetini, saygısını göstermiş ve Ay'daki bir bölgeye Albategnius olarak Battani'nin ismini vermiştir.
Battani, Suriye’de Rakka ve Şam’da çalışmalar yapmış, Batlamyus’un bazı yanlışlarını düzeltmiş ve yeni Güneş ve Ay tablolarında derlemiştir. Bu yönüyle de bilim dünyasında otoritesini kabul edilmiştir. 
 
Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu
06.12.2021

 
 
Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve habergundemim.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

Diğer Yazıları

18
Kasım
06
Kasım
26
Ekim
15
Ekim
30
Eylül
22
Eylül
14
Eylül
04
Eylül
26
Ağustos
17
Ağustos
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.