Battani Türkiye'de bulunan Şanlıurfa ilinin Harran ilçesinde doğmuştur. Lakabı es-Sabi''dir ancak tam künyesi onun Müslüman olduğu göstermektedir. Batı’da Albetanius, Albategnus ya da Albategni olarak da anılmıştır.
Battânî’nin astronomi aletleri icat ve imal etmedeki becerisi yanında hayatının sonraki dönemleri hakkında bilinenler oldukça sınırlıdır.
Astronomi çalışmaları
Battânî’ye Harrânî nitelendirmeleri yanında Rakkî ismi de kullanılması sebebi, hayatının büyük kısmını geçirdiği ve ünlü rasatlarını (gözlem) Fırat’ın sol sahilindeki Rakka kentinde yapmış olmasıdır.
Battani zamanının en ünlü astronomlarından olup, astroloji ve matematik ile de meşgul olmuştur. Battani'nin astronomideki en çok bilinen başarılarından biri ve en önemlisi Güneş Yılını 365 gün, 5 saat, 46 dakika ve 24 saniye olarak ölçmüş olmasıdır.
O'nun en önemli çalışması olan “Kitâbu’z-Zij” ya da ayarlı astronomik tablolar, Plato Tibimitus (Barselona) tarafından 1116 yılında “De Motu Stellarum” olarak Latinceye çevrilen 57 bölümden oluşan “el-Zij es-Sabi” adlı eseri Avrupa astronomisinde büyük bir etki bırakmıştır.
Zij, biraz Hint etkisi görülen Batlamyus teorisi üzerine bina tesis edilmiştir. Bu eserin bir yeni baskısı 1645 yılında Bologna’da ortaya çıkmıştır. Plato'nun orijinal el yazısıyla yazdığı nüshası Vatikan’da ve Battani tarafından yazılmış bir el yazma tezi ise Escorial Libran’de(Madrid) astronomik kronoloji bölümünde muhafaza edilmektedir
Battani'nin “Zij” adlı bu çalışması, Kepler ve Brahe gibi Avrupalı astronomlar üzerinde büyük bir etki bırakmış, Nicolaus Zij’i üç defa Latinceye çevrilmiş, O'ndan yaklaşık 700 yıl önce yaşamış Battani ne yazdıysa eserlerinde onu tekrar etmiştir.
Ne yazık ki bizim gerçek yönleriyle tanıyamadığımız Battani’yi dünya bilim adamları tanımış, ününü kabul etmiş ve bilim dünyasına katkılarından dolayı hürmetini, saygısını göstermiş ve Ay'daki bir bölgeye Albategnius olarak Battani'nin ismini vermiştir.
Battani, Suriye’de Rakka ve Şam’da çalışmalar yapmış, Batlamyus’un bazı yanlışlarını düzeltmiş ve yeni Güneş ve Ay tablolarında derlemiştir. Bu yönüyle de bilim dünyasında otoritesini kabul edilmiştir.
Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu
06.12.2021
Anasayfa
Yazarlar
Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu
Yazı Detayı
Bu yazı 14+ kez okundu.
EBU ABDULLAH MUHAMMED BİN CABİR BİN SİNAN ER-REKKİ ES-SABİ EL-BATTANİ (858, Harran- Battân 929, Bağdat- Samarra- Kasr el-Cis kazası)
Battani Türkiye'de bulunan Şanlıurfa ilinin Harran ilçesinde doğmuştur. Lakabı es-Sabi''dir ancak tam künyesi onun Müslüman olduğu göstermektedir. Batı’da Albetanius, Albategnus ya da Albategni olarak da anılmıştır.
Battânî’nin astronomi aletleri icat ve imal etmedeki becerisi yanında hayatının sonraki dönemleri hakkında bilinenler oldukça sınırlıdır.
Astronomi çalışmaları
Battânî’ye Harrânî nitelendirmeleri yanında Rakkî ismi de kullanılması sebebi, hayatının büyük kısmını geçirdiği ve ünlü rasatlarını (gözlem) Fırat’ın sol sahilindeki Rakka kentinde yapmış olmasıdır.
Battani zamanının en ünlü astronomlarından olup, astroloji ve matematik ile de meşgul olmuştur. Battani'nin astronomideki en çok bilinen başarılarından biri ve en önemlisi Güneş Yılını 365 gün, 5 saat, 46 dakika ve 24 saniye olarak ölçmüş olmasıdır.
O'nun en önemli çalışması olan “Kitâbu’z-Zij” ya da ayarlı astronomik tablolar, Plato Tibimitus (Barselona) tarafından 1116 yılında “De Motu Stellarum” olarak Latinceye çevrilen 57 bölümden oluşan “el-Zij es-Sabi” adlı eseri Avrupa astronomisinde büyük bir etki bırakmıştır.
Zij, biraz Hint etkisi görülen Batlamyus teorisi üzerine bina tesis edilmiştir. Bu eserin bir yeni baskısı 1645 yılında Bologna’da ortaya çıkmıştır. Plato'nun orijinal el yazısıyla yazdığı nüshası Vatikan’da ve Battani tarafından yazılmış bir el yazma tezi ise Escorial Libran’de(Madrid) astronomik kronoloji bölümünde muhafaza edilmektedir
Battani'nin “Zij” adlı bu çalışması, Kepler ve Brahe gibi Avrupalı astronomlar üzerinde büyük bir etki bırakmış, Nicolaus Zij’i üç defa Latinceye çevrilmiş, O'ndan yaklaşık 700 yıl önce yaşamış Battani ne yazdıysa eserlerinde onu tekrar etmiştir.
Ne yazık ki bizim gerçek yönleriyle tanıyamadığımız Battani’yi dünya bilim adamları tanımış, ününü kabul etmiş ve bilim dünyasına katkılarından dolayı hürmetini, saygısını göstermiş ve Ay'daki bir bölgeye Albategnius olarak Battani'nin ismini vermiştir.
Battani, Suriye’de Rakka ve Şam’da çalışmalar yapmış, Batlamyus’un bazı yanlışlarını düzeltmiş ve yeni Güneş ve Ay tablolarında derlemiştir. Bu yönüyle de bilim dünyasında otoritesini kabul edilmiştir.
Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu
06.12.2021
Ekleme
Tarihi: 13 Nisan 2022 - Çarşamba
EBU ABDULLAH MUHAMMED BİN CABİR BİN SİNAN ER-REKKİ ES-SABİ EL-BATTANİ (858, Harran- Battân 929, Bağdat- Samarra- Kasr el-Cis kazası)
Yazıya ifade bırak !
Bu yazıya hiç ifade kullanılmamış ilk ifadeyi siz kullanın.
Okuyucu Yorumları
(0)
Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.