Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu
Köşe Yazarı
Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu
 

SABIT BIN KURRE 2

Matematikte genel manada cebir, geometri alanında sayılar, trigonometri vb. alanlarında orijinal çalışmaları bilime hediye etmiştir. Özellikle pozitif reel sayılar teorisi,  integral, kalkulus, küresel trigonometrinin teoremleri, analitik geometri konularındaki çalışmaları halen kullanılmaya devam etmektedir. Pisagor teoreminin genel bir ispatını yapmıştır. Küresel trigonometri ve ileride integrale dayalı yüzey hesabı ve cisimlerin hacim hesaplarını geliştirmiştir.  Sâbit bin Kurre’nin sayılar konusundaki çalışmasını, optikçi Kemâleddin el-Fârisî devam ettirmiş ve  “Tezkiretü’l-ahbâb fî beyâni’t-tehâb” adlı kitabında tam bölen sayılar konusunu,  asal sayıları esas alarak yeni bir denkleme dönüştürmüştür. Euler, Sâbit bin Kurre’nin sayılar için geliştirdiği formülleri, Batı Avrupa matematiği ışığında geliştirmiştir. Sâbit bin Kurre, Yunan tabi sayılarını “Kitâb fî teʾlîfi’n-niseb“ adlı eserinde yeniden ele almış, geometrik büyüklük oranlarını belirleme teorisini geliştirmiş,  trigonometri hesaplarıda kirişler ifadesini sonlandırmış, sinüslere dayalı trigonometri temellerini atmıştır. Sâbit bin Kurre’nin sayı konusundaki diğer bir çalışması, “Mesâʾil süʾile ʿanhâ S̱âbit b. Ḳurre el-Ḥarrânî” risâlesinde soyut sayıları sınırlı sayılardan ayırmıştır. Bunun yanında sonsuzluk kavramını mekaniğe de uygulamıştır. Sâbit bin Kurre, Batlamyus'un kullandığı Menelaus’un tam küresel dörtgen teoremini yeniden ele almış ve doğruluğunu ispatlamış, alternatif farklı şekillerini elde etmek için kendi geliştirdiği birleşik oranlar teorisini, düzlemsel ve küresel trigonometri bilim alanında kullanmıştır.  Sâbit bin Kurre’nin geometride ele alıp çözmeye çalıştığı problem                                             ünlü beşinci postulat konusudur. Ünlü Matematikçi Öklid'in bu postulatları günümüzde de en fazla bilinen ve kullanılan, yanlışlığı ispatlanamamış 2400 yıldır herhangi bir değişikliğe uğramadan kabul görmüş, yalnız 5 numaralı postulat üzerinde bazı oynamalar yapılarak yeni geometri yapıları ortaya çıkarılmıştır.  Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu 27.10.2021    
Ekleme Tarihi: 13 Nisan 2022 - Çarşamba

SABIT BIN KURRE 2

Matematikte genel manada cebir, geometri alanında sayılar, trigonometri vb. alanlarında orijinal çalışmaları bilime hediye etmiştir.
Özellikle pozitif reel sayılar teorisi,  integral, kalkulus, küresel trigonometrinin teoremleri, analitik geometri konularındaki çalışmaları halen kullanılmaya devam etmektedir.

Pisagor teoreminin genel bir ispatını yapmıştır.
Küresel trigonometri ve ileride integrale dayalı yüzey hesabı ve cisimlerin hacim hesaplarını geliştirmiştir. 

Sâbit bin Kurre’nin sayılar konusundaki çalışmasını, optikçi Kemâleddin el-Fârisî devam ettirmiş ve  “Tezkiretü’l-ahbâb fî beyâni’t-tehâb” adlı kitabında tam bölen sayılar konusunu,  asal sayıları esas alarak yeni bir denkleme dönüştürmüştür.

Euler, Sâbit bin Kurre’nin sayılar için geliştirdiği formülleri, Batı Avrupa matematiği ışığında geliştirmiştir.

Sâbit bin Kurre, Yunan tabi sayılarını “Kitâb fî teʾlîfi’n-niseb“ adlı eserinde yeniden ele almış, geometrik büyüklük oranlarını belirleme teorisini geliştirmiş,  trigonometri hesaplarıda kirişler ifadesini sonlandırmış, sinüslere dayalı trigonometri temellerini atmıştır.

Sâbit bin Kurre’nin sayı konusundaki diğer bir çalışması, “Mesâʾil süʾile ʿanhâ S̱âbit b. Ḳurre el-Ḥarrânî” risâlesinde soyut sayıları sınırlı sayılardan ayırmıştır. Bunun yanında sonsuzluk kavramını mekaniğe de uygulamıştır.

Sâbit bin Kurre, Batlamyus'un kullandığı Menelaus’un tam küresel dörtgen teoremini yeniden ele almış ve doğruluğunu ispatlamış, alternatif farklı şekillerini elde etmek için kendi geliştirdiği birleşik oranlar teorisini, düzlemsel ve küresel trigonometri bilim alanında kullanmıştır. 

Sâbit bin Kurre’nin geometride ele alıp çözmeye çalıştığı problem                                             ünlü beşinci postulat konusudur. Ünlü Matematikçi Öklid'in bu postulatları günümüzde de en fazla bilinen ve kullanılan, yanlışlığı ispatlanamamış 2400 yıldır herhangi bir değişikliğe uğramadan kabul görmüş, yalnız 5 numaralı postulat üzerinde bazı oynamalar yapılarak yeni geometri yapıları ortaya çıkarılmıştır. 

Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu
27.10.2021

 
 
Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve habergundemim.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

Diğer Yazıları

18
Kasım
06
Kasım
26
Ekim
15
Ekim
30
Eylül
22
Eylül
14
Eylül
04
Eylül
26
Ağustos
17
Ağustos
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.