Domateste üretim çok rekolte düşük

Türkiye’deki çekirdeksiz üzümün yüzde 90’ını üreten Manisa’da bir diğer önemli ürün olan salçalık ve kurutmalık domates üreticisi düşen fiyatlardan şikayetçi. Geçen yıl çok daha yüksek fiyata sattıkları ürünlerini bu sene 38-55 kuruş arasında satan üreticiler artan girdi maliyetlerine karşın kazandıklarıyla ancak maliyeti karşılayabildiklerini söyledi.

Türkiye’deki çekirdeksiz üzümün yüzde 90’ını üreten Manisa’da bir diğer önemli ürün olan salçalık ve kurutmalık domates üreticisi düşen fiyatlardan şikayetçi. Geçen yıl çok daha yüksek fiyata sattıkları ürünlerini bu sene 38-55 kuruş arasında satan üreticiler artan girdi maliyetlerine karşın kazandıklarıyla ancak maliyeti karşılayabildiklerini söyledi. Binlerce dönüm arazide salçalık ve kurutmalık domates ekilerek ülkeye milyonlarca dolar döviz girdisi sağlayan Manisalı üreticiler bu sene ekim alanlarının genişlemesine rağmen rekoltenin düşük olduğunu ve fiyatların da geçen seneye göre düştüğünü belirtti. Doların her arttığında girdi maliyetlerinin de arttığına dikkat çeken üreticiler dolardaki artışın ise kendi kazançlarına yansımamasından şikayetçi. Ekim çok rekolte düşük Bu sene domates ekiminin çok olduğunu ancak rekoltenin düşük olduğunu kaydeden Şehzadeler Ziraat Odası Başkanı Hüseyin Altındağ, “Bu da şundan kaynaklanıyor. Domates yetiştirmek artık çok zor. Virüs hastalıkları, mantar hastalıklarından başımızı kaldıramıyoruz. Bayram dolayısıyla fiyatlar geri çekildi. Salçalık domatesleri 38 kuruşla 42 kuruş arasında fabrikalar alım yapıyor. Kontratlı ekilenler 52,5 kuruşla 50 kuruş arasında değişiyor. Pazara 80 kuruşla 1 lira arasında veriliyor. Burada yetişen domates çeşidi kurutmalık bir domates çeşidi. Kurutmalık domatesler de 60-70 kuruş arasında alınıyor. Ama bu fiyatların önümüzdeki günlerde daha da yükseleceğini tahmin ediyoruz. Bayram dolayısıyla biraz sıkışma oldu. Üreticimizin hem bağı hem domatesi olduğu için bayramdan önce üzüme başlamadan domatesi toplamak için girmesi piyasada bir dolgunluk oluşturdu ve bu fiyatları düşürdü. Bugünden sonra bu fiyatların daha da ileriye gideceğini tahmin ediyoruz. İnşallah da ileriye gider. Bu fiyatlarla para kazanma değil anca maliyetlerini kurtarır. Biz domatesi bir sene önce bu fiyatlardan daha yüksek sattık. Fidan yüzde yüz, tohuma, gübreye, işçiye, elektriğe, mazota, ilaca hepsine yüzde 150’lere varan zamlar uygulandı. İnşallah ürünümüz değerlenir ve Manisa çiftçimiz para kazanır.” dedi. “Domates üzümden sonra en önemli ürünümüz” Kuru domatesin genelde Avrupa ülkelerine ihraç edildiğini kaydeden Altındağ, “Üretilen salçalar da yakın ülkeler olan İran, Suriye gibi ülkelere daha çok ihraç yapılıyor. Salça yine ketçap olarak fabrikalar yapıp Avrupa ülkelerine gönderebiliyor. Domates üzümden sonra ihracatı en fazla olan ürünümüz bu bölgede. Bunun kurusu da salçası da, normal domates de Rusya sofralarına gidiyor. Domates de Manisa’nın stratejik ürünlerinden bir tanesi.” şeklinde konuştu. “Dolar artışı bir tek üreticiye yaramıyor” Dolar fiyatlarındaki artış nedeniyle girdi maliyetlerinin de aşırı yükseldiğini vurgulayan Altındağ şunları söyledi: “Fakat satışa geldiğimizde, üzümde domateste, dışarıya giden ürünlerimizde dolar ne olursa olsun, nereye kadar yükselirse yükselsin biz çiftçiye hiç ulaşmıyor. Bu paralar nerede kalıyor bilmiyoruz. Burada dolar düşük diyorlar dışarıya mal satamıyoruz veremiyoruz diyorlar. Dolar hafif bir oynadığı zaman hemen ilacın gübrenin fiyatı yükseliyor. Bize gelince, satmaya gelince bize bir faydası olmuyor. Dışarıya giden malda en azından bize de etki etmesi lazım. Buna da bir önlem alınması bir çare bulunması gerekiyor.” “Son 2-3 yıldır zor durumdayız” Şehzadeler ilçesinin Güzelköy Mahallesinde 10 yıldır domates ekerek geçimini sağlayan üretici Hayrullah Çetin ise, “Son 2 yıldır domatesten memnun değiliz. Hastalıklar, doğal afetler bizi perişan etti. Bu yılki beklentimiz geçen seneden çok çok daha düşük. 37-38 kuruş arasında salçalık domatesler gidiyor. Kurutmalık domatesler da 60-70 kuruş arasında sözleşmeli olarak gidiyor. Fakat ürün kalitesi düşük olduğundan bu fiyatlarda fire olarak geri çekiliyor. Yani 55-60 kuruşa kadar düşüyor. Domatesin bir dekar maliyeti 3 bin 500- 4 bin lira arasında. Burada 10 ton domates yapmış olsa salçalık domates ancak kendi maliyetlerini kurtarıyor. Geçen seneden beri gübrede, mazotta ve elektrikte yaşanan zam artışları çiftçiyi çok zor durumda bıraktı. Daha önce elektriği 11. ayda ödüyorduk şimdi ayı bir gün geçti mi elektriğimizi kesiyorlar. Biz seneden seneye para kazanan insanlarız. Her tarlanın elektriğini ödeyemiyoruz. Ben çiftçi olarak gerçekten son 2-3 yıldır çok zor durumdayız. Bu konuda bakanımızdan destek bekliyoruz.” dedi. Tarlasında ürettiği domateslerin kurutmalık domates olduğunu kaydeden Çetin şunları söyledi: “Bu çeşitler farklı bir çeşit, büyümüyor, irileşmiyor. Fırın kurutma bu çeşitler. Yurtdışında pizzaların üstüne kullanıyor. Türkiye’de kullanılan bir ürün değil.” Diyarbakır’dan mevsimlik işçi olarak Manisa’ya gelen Ziyat Karakaş isimli genç ise Avrupa sofralarını süsleyecek olan domatesleri toplarken söylediği türküler eşliğinde bir yandan çalışma arkadaşlarının motivasyonunu artırdı bir yandan da bayramda göremediği sevdiklerine selam yolladı.